Bir taraftar yönetişim modeli olarak Akademi.
İnsan doğasına uygun olmayan bir hale gelen çağdaş futbolun değişme dönemi uluslararası ölçekte hissedilen bir noktaya gelmiştir. Bu kültürel değişim, futbolun kendilerinden daha fazla uzaklaştığını doğrudan hisseden taraftarlar için daha gerçekçi bir noktadadır. Taraftarlara; müşteri, tüketici, temsilci, holigan, problem, uyuyan birey gibi çeşitli tanımlamalar zaman içerisinde yapılmıştır. Nihayetinde, futbol kulüplerinin kimliğinin birer parçası olan taraftarlar, bulundukları toplulukların ruhunun inşasında paydaş, kulüpleri için gönüllü ve aktif olan bireylerdir.
İnsan faktörünün ana karakter olarak yer aldığı futbolda, iyi ve kötü insan çeşitliliği olduğu kadar iyi ve kötü futbol çeşitliliği de mümkündür. İnsana daha uygun olanını seçebilmek için eğlence, dikkat dağıtma, gezi, anlam ve kahkaha özleminin, insan doğasının en meşru arzuları olduğu kabulüyle, bu arzulara bir kalite vermek ve eğlenceyi kolektif eğitimin bir aracı haline getirebilmek gereklidir. Bu da ancak bireyin doğasına daha uygun olan, organik ve sosyoekonomik demokratikliğe sahip kolektif yapılarla sağlanabilir.
Oyun içerisindeki aktörler, global ağın yerel oyuncuları olsa da, yaşanan felaketler ve olaylar nedeniyle, siyasi organlar ve kural koyucular, zaman içerisinde taraftarı kontrol edilmesi gereken bir problem olarak görmeye başlamışlardır. Ülke federasyonlarının yerel olarak siyasi, global açıdan ise “altın yumurtlayan tavuğa zarar gelmemesi için uğraş veren menfaat uzantısı organlar” olarak hareket etmesi, toplum yansıması taraftar temsiliyetini bir noktada gerekli kılmıştır.
İstanbul Futbol Ligi sonrası Millî Küme ile İstanbul, İzmir ve Ankara’da düzenlenen bölgesel turnuvalar, futbolun Türkiye’de üç şehir odaklı olan kısıtlı bir ivme yakalamasını sağlamıştır. 50’li yıllarda, ülkenin birçok şehrinde yıllar boyunca aktif rol oynayan şehirlerdeki amatör kulüpler, dönemin devlet sorumlularının ısrarcı siyasi müdahaleleriyle birleştirilerek, oluşturdukları amatör futbol kültürü tarihinden, şehir kulüpleri oluşması tavsiyesiyle kopartılmışlardır.
Uygun yapısal ortamı bulduğu 1967 sonrasında hızla yayılıp güçlenen, İstanbullu emsalleriyle “denklerarası” bir rekabete giren “Anadolu kulüpçülüğü” bir ekonomik çıkar mücadelesinin uzantısı, hızla gelişip güçlenen Anadolu sermayesinin bir simgesi olmuştur. Darbeler ve Milli Lig’in siyasi araç olarak İstanbul kulüpleri tarafından domine edilmesinin etkisiyle, taraftarlık, mekan-insan ilişkisinden çok, medya bazlı uzaktan taraftarlığa dönüşmüştür.
Cenova’yı birleştiren taraftarlar
İtalya’da yaşayan karikatürist Gökçen Eke, Cenova’da köprü çökmesi sonrası, kentin rakip futbol takımları Genoa ve Sampdoria taraftarlarının omuz omuza köprüyü birleştirir halde görüldüğü bir eser yaptı. Taraftarların birlikteliğiyle kent büyük bir dayanışma içine girdi. © Gökçen Eke, 2018
Menfaat odaklı mevcut futbol sisteminin çarkındaki en önemli dişli olan yöneticiler, 90’lı yıllardan itibaren televizyon gelirleri, 2000’li yıllardan itibaren ise bahis gelirlerinden gelen kaynak bereketinin arkasına sığınarak, hegemonyalarını ve kulüplere verdikleri zararı, otuz beş yıl boyunca taraftar kitlelerine hissettirmeden veya çok az hissettirerek devam ettirmeyi başarmışlardır çünkü taraftarlar, hiyerarşik piramit yönetim sistematiği içerisinde, kural koyucular için taraftarlar kontrol edilmesi ve dizginlenmesi gereken anomalidir.
Taraftar, küçük yaşta maçlarına gitmeye başladığı takımı, artık ne pahasına olursa olsun takip eden, sistem içerisinde ürün olan kulübün, hangi ligde ne sonuçlar alırsa alsın müşterisi olarak görülen bir dişlidir. Oysaki, sistematik içerisinde mantıklı ve gerçek bir ürün-müşteri ilişkisi, kapitalist fayda kavramı ortadan kalktıktan sonra son bulur.
Taraftar bu nedenle, futbolun kulüp bazında yönetişiminde, mutlak paydaş olarak yer almalıdır çünkü bireyler toplumun kendisi olduğu gibi taraftarlar da aslında kulübün ve kulübün bağlı olduğu yerin kendisidir. Birinin varlığı diğerini yaşatır. Bu nedenle, taraftar yönetim modeli veya taraftar sahipliği, aslında taraftarın kendisiyle birlikte var olanı organik bir şekilde yönetmesi olarak açıklanabilir. Bu dişli, ancak sistem çarkının da organikleşmesiyle doğru şekilde işler. Günümüzde, taraftarlar; kendilerine vaat edilen “başarı” kaygısı dolayısıyla, kulüplerinin ne pahasına olursa olsun, ekonomik hareketlilik içinde olmasına, kulüp yöneticilerinin veya sahiplerinin, yüklü miktardaki finans trafiğine göz yumarak, kulüplerin mali açıdan aldığı risklerin verdiği zararın göz ardı edilmesine aracı olmaktadırlar. Tam tersine, taraftar yönetim modeli, sistem içerisindeki “başarı” anlayışını, her ne pahasına olursa olsun şampiyonluklar ve kupalar kazanmak olarak değil; maddi ve manevi varlığını, en az riskle, kendi kendine yeterek sürdürmek ve bu süreci nesiller arası aktararak, ayakta tutmak olarak açıklar. “Akademi” ismi, bir yetişme ve öğrenme alanı olarak kendine yer bulur.
Taraftarlar, futbolun tüm yönetişim kademelerinde mutlak paydaş olarak yer almalıdır çünkü bireyler toplumun kendisi olduğu gibi taraftarlar da aslında kulübün ve kulübün bağlı olduğu sistemin kendisidir. Birinin varlığı diğerini yaşatır. Bu nedenle, taraftar yönetim modeli veya taraftar sahipliği, aslında taraftarın kendisiyle birlikte var olanı organik bir şekilde yönetmesi olarak açıklanabilir. Bu dişli, ancak sistem çarkının da organikleşmesiyle doğru şekilde işler. Günümüzde, taraftarlar; kendilerine vaat edilen “başarı” kaygısı dolayısıyla, kulüplerinin ne pahasına olursa olsun, ekonomik hareketlilik içinde olmasına, kulüp yöneticilerinin veya sahiplerinin, yüklü miktardaki finans trafiğine göz yumarak, kulüplerin mali açıdan aldığı risklerin verdiği zararın göz ardı edilmesine aracı olmaktadırlar.
Bu anlayışın tam tersine, Akademi modeli, sistem içerisindeki “başarı” anlayışını, her ne pahasına olursa olsun şampiyonluklar ve kupalar kazanmak olarak değil; maddi ve manevi varlığını, en az riskle, kendi kendine yeterek sürdürmek ve bu süreci nesiller arası aktararak, ayakta tutmak olarak açıklar. “Akademi” ismi, bir yetişme ve öğrenme alanı olarak kendine yer bulur.
Manifesto
Akademi; farklı siyasi görüşlere sahip üyelerden oluşur ve hiçbir siyasi yapının destekçisi veya karşıtı değildir.
Akademi; faaliyetlerini siyasetten bağımsız olarak gerçekleştirir ve hiçbir siyasi faaliyete katılmaz.
Akademi; temsil edilen makama saygı prensibini benimser. Görev başındaki hiçbir başkan, kulüp yöneticisi ve yerel yöneticiye rencide edici, aşağılayıcı, onur kırıcı, söz ve eylemi kabul etmez.
Akademi; içinde taraftarları da barındıran bir yapı olmasına rağmen bir tribün grubu değildir ve hiçbir zaman böyle bir inisiyatif almaz.
Akademi; bünyesinde çalışan üyeleriyle daha iyisi için çabalar. Akademi üyeleri, Akademi üzerinden kişisel ve ticari menfaat elde etmeye çalışmaz.
Akademi; tebrikler, kutlamalar, anmalar vb. günlük mesajlar ve gündem yerine, vadeli hedefler için enerji sarf eder.
Akademi; iyilik hâli gözeterek bu hâlin yayılmasına yardımcı çalışmalarda bulunur.
Akademi; “tarihi farkındalık” ve “şehirdaşlık” kavramlarını güçlendirici, kent kültürünü pekiştirici çalışmalar yapar.
Akademi; tek sesli ve tekilci yönetim modeli yerine çok sesli ve çoğulcu yönetim modelini tercih eder.
Akademi; aldığı kararları oylama yöntemiyle bütün üyelerine sorarak yapar.
Akademi; şeffaf ve bilgilendirici demokratik yönetim anlayışını benimser.
Akademi; bünyesinde işinin uzmanlarının yer aldığı çalışma gruplarıyla, proje çalışmalarını yürütür.
Akademi; kısa vadede farkındalık oluşturma, orta vadede maddi ve manevi güçleniş ve uzun vadede ulusal ve uluslararası yönetim modeli hâline gelme hedeflerine bağlıdır.
Kurumsal Anlayış
FIFA’nın, dünyadaki çeşitli kulüplerin ve federasyonların etik dışı uygulamaları, siyasi ilişkiler, dev kurumların ve bahis şirketlerinin yönlendirmeleri, mafya vb. yasa dışı organizasyonların baskıları, yönetişim ögelerinin iyi ve doğru düşünce yapısından uzaklığı, futbolun bozulmasına yol açmıştır. “Duyarlılık gözetmeyen kâr” anlayışına sahip bireylerin oluşturduğu kurumsallık sistemi, giderek yozlaşmış bir sistem haline gelerek, içine kattığı bireyin “kurumsallık” algısını zamanla değiştirmiştir.
Akademi kurumsal anlayışı; oyun içindeki tüm paydaş kurumların ve kurum çalışanlarının şu ilkeleri benimsemesini kapsar:
Kurumsal Duruş ve Duruşa Bağlılık
Kültür ve Kimlik Tanımlaması, Oluşturulması
Yönetimin Rolünü ve Önemini Belirleme
Vizyon, Amaç ve Hedef Tanımlama Becerisi
Tarafsızlığa Bağlılık
Standartların, Sistem ve Kontrol Mekanizmalarının Belirlenmesi
Sürdürülebilir Sorumluluk
Şeffaflık
Hesap Verilebilirlik
Spor Dünyasını Anlamak
İnsana, Çevreye ve Topluma Duyarlılık
Yukarıda sayılan ilkeler, Kurumsallık Projesi kapsamında detaylıca değerlendirilmektedir.
Yönetim Metodu
Hiyerarşik (piramit) yönetim metodunun oluşturduğu problemler dolayısıyla Akademi; her koşulda çaba gösterme güdüsünün verdiği güçle, üyelerin doğrudan katkı verdiği, herhangi bir üyesinin farklı derecelerde katkıları olsa bile kararlarda sadece bir oya sahip olduğu, organik ve demokratik çember yönetim metodunu benimser.
Çalışma Yapısı
Akademi bünyesinde çalışmalar; Fon, Hukuk, Proje, Yayın kategorilerinde “dişli” prensibiyle yürütülmektedir. Tüm çalışma ekipleri; uzmanlık, heves ve gönüllülük esasıyla oluştuğu gibi birbirlerine bağlı hareket ederek “lidersiz, ortak ve eşit” yönetişimi oluştururlar.
Fon ekibi Akademi’nin sürdürülebilirliği ve proje finansmanı için çalışma yaparken, Proje kategorisi kendi içinde vadelere ayrılan (kısa, orta ve uzun) ekiplerle çalışma yapmakta, Hukuk ekibi yasal çalışmalar geliştirmekte ve Yayın ekibi yeni ve klasik medya üzerinden üretim yapmaktadır.
Kurumsal Sistem
İstek sistemin ilk adımıdır. Kılavuz ve Katılım, Uyum ve Çaba ile birlikte kurumsal sistem, kendisini tekrar eden döngü içine girer. Böylece işleyiş organik olarak ilerlerken kendi kendisini geliştirerek devam ettirir.
İstek
Belirli bir yapı etrafında olmak için birbirinden farklı bireyler istek duyarlar.
Kılavuz ve Katılım
Eşit haklara sahip oldukları yapı içerisinde, rehber eşliğinde bir araya gelirler.
Uyum ve Çaba
Çalışmalarda görev alarak ve çabalayarak dengeli işleyen bütün bir sistemi oluştururlar.
İşleyiş ve Döngü
Birbirlerine organik olarak bağlı olan sistem işleyişi, merkezinde şeffaflık prensibiyle yürütülen ve üyelerin her birinin sorumlu ve ortak olduğu iç denetim motoru etrafında şekillenir.
Fikir havuzundan çıkarak vadesine göre projeye dönüştürülmüş işler, Akademi Fon ve Hukuk organlarının desteği sonrası ilgili ekiplere dağılarak, üretim ve tasarım ardından da tanıtım ve yayına dönüşür. Bu dönüşüm, raporlarla üyelere bildirilerek önce iç ardından da dış denetime dönüşür ve işleyiş kendini tekrar eder.
Akademi modelindeki işleyiş, hem kendi içinde hem de kendi dışında kendisini tekrar eden bir döngüye sahiptir. Bildiri ve denetim adımlarıyla birlikte sistem, iyi niyetli bir şekilde üretirken şeffaf bir şekilde kendini tekrar eden dairesel bir süreç haline gelir.
Kurumsal Renkler
Akademi kimliğinde kullanılan renkler kimlik tasarımı tutarlılığı düşünülerek belirlenmiştir. Akademi Yeşili, Siyahı ve Grisi birincil uygulamalardan kullanılırken kurum kimliğinde dinamik olarak ek renk paletleri, renk kodlarıyla proje bazlı olarak kullanılmaktadır.
Akademi Yeşili
Pantone 354 C
RGB 0 177 64
HEX 00B140
CMYK 85 0 98 0
Akademi Siyahı
Pantone P Siyah C
RGB 33 30 22
HEX 211E16
CMYK 0 0 0 100
Akademi Grisi
Pantone P 179-3 C
RGB 205 205 205
HEX CDCDCD
CMYK 0 0 0 20
Akademi modelinin ilk işleyen örneği
Akademi Sakaryaspor, Akademi modelini tasarlayanlar tarafından kendi şehirleri Sakarya’da, kentin ve Sakaryaspor Kulübü’nün daha yüksek seviyelere ulaşabilmesi için fikir ve proje üreten bir topluluk olarak, 2018 yılının sonlarına doğru çalışmalarına başlamış ve dernek statüsüyle Türkiye’de bu modeldeki ilk örneği oluşturmuştur.
Vizyon
“Hep daha yükseğe” felsefesiyle, başta Sakarya ve Sakaryaspor merkezli olmak üzere, Anadolu şehirlerindeki kent ve spor kültürü, tarih farkındalığı ve toplumsal bilincin artırılmasına yönelik projeler üreterek, kent değerlerini bulundukları seviyeden daha yükseğe taşımak.
Misyon
Kendi şehrinde “kent kültürü” oluşturulmasına yardımcı olacak, şehrin spor kulüplerini ve kültürünü sahiplenen bireyler arasındaki bağın artırılmasını sağlayacak fikirler üretip, bu fikirleri, konusunda uzman ekiplerle proje olarak hayata geçirmektir.
Amaçlar
Sakarya’nın yetişmiş insan gücünü harekete geçirerek, şehre ve Sakaryaspor’a yönelik aidiyet duygusunu yükseltecek projeler ortaya koymak.
Etkili ve düzenli faaliyetlerle, şehir gençlerinin şehirlerine ve şehir sporuna olan bağlılığını artırmak.
Yerel yöneticilere ve spor kulübü yönetimlerine önerilerde bulunmak ve gerektiği hallerde yapıcı katkılar sunmak.
Şehir bireylerinin şehirlerine ve kulüplerine olan katkısını teşvik edecek yarışma ve organizasyonlar düzenlemek.
Sakaryaspor’un kurumsal bir yapı ve sürdürülebilir yönetime kavuşması için akademik çalışmalar gerçekleştirmek.
Sosyal ve kültürel işbirliği bağlarını geliştirip güçlendirerek, üyelerin birlik ve beraberlik içerisinde Sakaryaspor’a ve Sakarya’ya katkıda bulunabilecekleri ortamlar oluşturmak.
Akademi üyeleri ve yakınlıkları olanlar arasında sosyal, kültürel, bilimsel, mesleki, sportif, sanatsal, eğitsel faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ile uygulanmasına destek olmak.
Taraftarların dayanışma ruhunu geliştirmek ve kamuoyunda etkin lobi oluşturarak kulüplerin kültürel ve sosyo-ekonomik gelişimine katkıda bulunmalarını sağlamak. Buna bağlı olarak, spor kulüplerindeki tüketici hareketlerini inceleyip alt ve üst liglerdeki kulüplerin olumsuz ekonomik yapısına kritik bir yaklaşımla taraftarlık üzerinden model yönetimler oluşturmak.
Sakaryaspor Kulübü Derneği’nin iyi bir geleceğe sahip olması, kurumsal bir yapı ve sürdürülebilir yönetime kavuşması için “üretken olmak”, “şeffaf ve eleştiriye açık olmak”, “duyarlı olmak”, “güvenilir olmak”, “işbirliğine açık olmak”, “değişim ve gelişime hazır olmak” değerleri çerçevesinde akademik çalışmalar gerçekleştirmek.
Üyeler arasında, dostluk, arkadaşlık, karşılıklı sevgi ve saygıyı etkinleştirici ve güçlendirici faaliyetlerde bulunmak.
Sakarya ili içinde ve dışında etkililiği ve saygınlığı artırıcı çalışmalar yapmak. Bu amaca uygun olarak üniversite yönetimleri ile ortak projeler geliştirmek.
Projeler
Akademi modelinin, dolayısıyla dernek yapılanmasının kendisi, demokratik yönetişim modeli projesine örnek teşkil etmektedir. Organizasyon yapılanmasında bulunan Akademi Arşiv - Koleksiyon - Araştırma (AAKA) temelli, uzun vadeli ve sürdürülebilir projeler yanında, belirli bir takvime sahip; tarih farkındalığı, kültürel miras, kent ve spor kültürü projelerinden seçtiklerimiz şunlardır:
Stada Veda Organizasyonu
Sakarya Atatürk Stadı'nın yıkımı kesinleştikten sonra düzenlediğimiz, içlerinde yerel ve ulusal medya çalışanları, taraftarlar, şehir bireyleri, aileleri ve yöneticilerinin olduğu 500'ün üstünde katılımcıyla beraber düzenlediğimiz organizasyon.
#bizimstatmüzeolsa Kampanyası
Sakarya Atatürk Stadı'nın yıkılarak Millet Bahçesi yapılmak istenmesi kararının, Sakarya'nın kültürel mirasına ve hafızasına vereceği zarar nedeniyle hayata geçirdiğimiz, sosyal medya üzerinden farkındalık yaratma kampanyasıdır.
Bizim Stat
2008 yılında Millet Bahçesi yapılmak üzere yıkılan Sakarya Atatürk Stadı'nın hikayesini, Adapazarı amatör ve Sakaryaspor futbol tarihiyle harmanlayarak 1930'lu yıllardan günümüze taşıyan belgesel, 100 üzerinde söyleşiyle, 10'dan fazla lokasyonda ve yaklaşık 6 aylık sürede tamamlanmıştır.
Belgeseli izlemek için:
Bizim Stat Galası
Agora AVM'nin gösterim desteğiyle 2 Şubat 2019 tarihinde yaklaşık 200 konukla Bizim Stat belgesel filminin galasını hayata geçirdik. Sonraki bir hafta süresince kapalı gişe oynayan film öncesi bir Stadını Kaybedenler Kulübü Çalıştayı ve #bizimstatmüzeolsa kampanyasının sunumu yapıldı.
Galanın özetini izlemek için:
Bizim Stat Hatırası Çekilişi
Bizim Stat belgesel filminde gelen konuklara verilmek üzere yıkılan stat alanından topladığımız taşları içeren hatıra eşyalarını anılarımızı temsil etmesi amacıyla tasarladık. Elimizde kalanları ise 54 hafta boyunca sosyal medya hesaplarımız üzerinden, çekilişle ücretsiz olarak dağıttık.
Stadını Kaybedenler Kulübü Çalıştayı
Taraftar Hakları Derneği ortaklığında, Sivil Düşün AB Programı ve Hotel On7 destekleriyle millet bahçesi yapılmak amacıyla statları yıkılan taraftar temsilcilerini bir araya getirerek bir çalıştay düzenledik.
Çalıştayın özetini izlemek için:
Sakaryaspor ve Ulusal Futbol Müzesi Projesi
Sakarya Atatürk Stadı'nın yıkım kararının kesinleşmesiyle, yıkılarak düz bir bahçe yapılmasına alternatif olarak geliştirdiğimiz, açıkhava müze-bahçe konseptinde tasarlanan Sakaryaspor Müzesi ile Türkiye’nin ihtiyacı olan Ulusal Futbol Müzesi konsept proje olarak bir araya getirdik.
Anadolu Güneşi Marşı
Akademi Sakaryaspor’un, Sakarya Üniversitesi Çok Sesli Müzik Korosu ile birlikte çalışarak hayata geçirilen marş.
Dinlemek için:
Akademi Arşiv - Koleksiyon - Araştırma (AAKA)
Adapazarı/Sakarya kent ve spor tarihi üzerine tarihi belgelerin toplanması, dijitalleştirilmesi, arşivlenmesi, koleksiyon oluşturulması ve sonuçlarının çeşitli yayın yollarıyla kent hafızasına ve topluma kazandırılması gibi çeşitli kategorilerde çalışılan AAKA projesi bünyesinde, ayrıca kendisine bağlı alt araştırma projeleri de yürütülmektedir.
Akademi Podcast
Sesli ve görüntülü podcast serilerinde Sakarya'ya, Sakaryaspor'a, şehir ve spor kültürüne ayrıca spor etiğine ve yönetişimine ait yayınları bulabilirsiniz.
Sesli yayın platformlarımız:
Görüntülü yayın platformumuz:
Portreler (sürüyor)
Bir kent kültürü hafızası proje serisi. Fotoğraf sergisi ve proje kitabıyla, projede yer alan kişilerin tarihe sözlü ve belgeli aktarımıyla birlikte sürdürülebilir bir kent kültür etkinliği ve platformu oluşturmak.
Üç yıl, art arda planlanan ilk portreler serisi, Sakarya’nın Spor Emektarları (SSE) olarak belirlendi. SSE No.1'de yer alacak kişilerin, 60 yaş üstü, elli kent spor emektarı olarak tarihe aktarılması kararlaştırıldı.
Bizim Stat Maketi
Yıkılan Sakarya Atatürk Stadı'nın minyatürünü yaptırarak geleceğe taşımak istedik.
Maketi neden yaptırdığımızı anlatan lansman videosunu izleyebilirsiniz.
Akademi kurumsal kılavuzunun (v1.0, Kasım '20) geniş kapsamlı PDF sürümünü buradan inceleyebilirsiniz.
İletişim
Bağlantıya geçmek için info@akademisakaryaspor.com adresini veya +90 530 239 54 95 telefonunu kullanabilirsiniz.